>> احمد سیف

گیل سداد/ در هر جامعه‌ای کودکان، شهروندان و فعالان و سیاست‌پردازان آینده آن جامعه هستند.

هرچیزی که توسعه کودکان را با مشکل روبه‌رو کند، نمی‌تواند به نفع منافع درازمدت آن جامعه باشد.

کار کودکان یعنی هرآنچه که ازنظر ذهنی، جسمی و اجتماعی، خطرناک و به حال‌شان زیانبار است، در آموزش کودکان اخلال ایجاد کند و فرصت حضور در مدرسه را از آنها بگیرد. یا در شرایطی آنها را به ترک مدرسه و تحصیل وادارد و در نهایت بچه‌ها را مجبور کند تا سنگینی دوگانه آموزش و کار در حین آموزش را بر دوش بکشند.

کودکان کار، موضوعی جهانی و در پیوند با حقوق بشر و حقوق کار است که بر زندگی همگان اثرات ناگواری می‌گذارد.

اجبار به کار در سنین بسیارپایین موجب می‌شود تا دختران و پسران از حق بچگی، آموزش و از آب‌‌و‌‌گل درآمدن در یک شرایط امن و حمایت شده محروم شوند.

این هم متاسفانه واقعیت دارد که “کار” کودکان کار معمولا برای ساعات طولانی و اغلب با مزد و حقوق بسیار ناچیز صورت می‌گیرد؛ چرا‌که این کودکان و حتی خانواده‌های آنها از حق و حقوق کارگران اطلاع چندانی ندارند.

حدودا نیمی از کودکان کار در شرایط بسیار زیانبار و خطرناک کار می‌کنند که در بسیاری از موارد پیامدهایش به‌صورت جراحت‌های جسمی و روحی پایدار و گاه به‌صورت مرگ زودرس در‌‌می‌آید.

براساس تازه‌ترین برآوردها می‌دانیم در جهان ۲۱۸ میلیون کودک کار داریم که تقریبا ۱۴درصد از گروه سنی بین ۱۴-۵ سال را تشکیل می‌دهند. (از هر ۷ کودک در این سن‌‌و‌‌سال، یک کودک)

هر سال به طور متوسط ۲۲ هزار کودک در پیامد حوادث ناشی از کار کشته می‌شوند.

یکی از دلایلی که باعث شد سیاست‌پردازان جهانی در سال ۱۹۱۹ به تشکیل سازمان بین‌المللی کار دست بزنند پایان بخشیدن به کار کودکان بود و دریغ‌انگیز اینکه صدسال بعد، هنوز با این پدیده جهانی روبه‌رو هستیم.

برای اولین‌بار دولت محلی ونیز در سال ۱۳۹۶ میلادی با صدور فرمانی، کار برای کودکان کمتر از ۱۳ سال را ممنوع کرد.

در اوایل قرن نوزدهم استفاده از کار کودکان بسیار گسترده بود.

در آمریکا یک‌سوم کسانی که در کارخانه‌ها کار می‌کردند کودکان بودند و حتی وقتی به پایان این قرن می‌رسیم، همچنان ۲۰ درصد از کودکان ۱۶-۱۰ سال به طور تمام‌وقت شاغل بودند.

در سال ۱۸۴۸ پنسلوانیا، اولین ایالتی است که کار کودکان زیر ۱۲ سال را در صنایع نساجی غیرقانونی دانست.

با این همه اما در سال۱۸۵۰ حدودا ۵۰ درصد از کودکان بین ۱۵-۵ سال کار می‌کردند

و شمار قابل توجهی از آنها حتی هفته‌ای ۸۰ ساعت مشغول به کار بودند و نیم پنس هم در ساعت حقوق می‌گرفتند.

در بریتانیا، قانون سال ۱۸۰۲ کار کودکان در صنایع نساجی را به ۱۲ ساعت در روز محدود کرد.

در سال ۱۸۳۳ قانون دیگری به تصویب رسید که کار کودکان زیر ۹ سال را غیرقانونی اعلام کرد اما کودکان ۱۱-۹ سال حداکثر ۸ ساعت در روز و کودکان ۱۸-۱۱ سال هم ۱۲ ساعت در روز می‌توانستند کار کنند.

در سال ۱۸۳۹، ماساچوست اولین ایالتی بود که کار کودکان کمتر از ۱۵ سال را غیرقانونی اعلام کرد.

در سال ۱۹۱۶، ویلسون رییس‌جمهور وقت آمریکا با تصویب قانون «کیتیگ- ائون» مبادله کالاهای تولید شده با کار کودکان را بین ایالت‌های مختلف غیرقانونی اعلام کرد اما مدتی بعد دادگاه عالی آمریکا این قانون ویلسون را مغایر با قانون اساسی آمریکا دانست و آن را لغو کرد.

قانون سال ۱۹۳۳ در بریتانیا استخدام کودکان زیر ۱۳ سال را مغایر قانون دانست و منع کرد.

جالب اینکه حتی هندوستان هم در سال ۱۹۳۷ استخدام کودکان زیر ۱۴ سال را غیر‌قانونی اعلام کرد.

با تشکیل سازمان بین‌المللی کار در سال ۱۹۱۹ کوشش برای حذف کودکان کار به طور جدی دنبال شد.

مقاوله‌نامه‌های متعددی هم به تصویب رسید.

حتی سازمان ملل در جلسه‌ای در سال ۲۰۰۰ که در داکا برگزار شد به‌عنوان یکی از اهداف خود برای «توسعه پایدار» اعلام کرد که با ارائه آموزش تمام‌وقت به همه کودکان تا سال ۲۰۱۵ کار کودکان هم باید به پایان برسد که البته می‌دانیم اینگونه نشد❗️

با توجه به عدم توفیق در رسیدن به هدف، در شرایط کنونی قرار است تا پایان سال ۲۰۲۵ به این هدف، یعنی حذف کودکان کار برسیم که با توجه به آنچه کرده و می‌کنیم بعید است چنین هدفی قابل دسترس باشد.

در پایان بخشیدن به کار کودکان با همه قوانینی که به تصویب رسانده‌ایم، جدی نیستیم.

کودکان کار (و هزار‌‌ و‌‌ یک مصیب دیگری که داریم) نه نتیجه توطئه یا پیامد کمبود است، بلکه اراده سیاسی برای حذف کودکان وجود ندارد.